Przejdź do treści
Creative Commons

C R E A T I V E  C O M M O N S  (C C) to amerykańska organizacja pozarządowa, założona przez Lawrence`a Lessig`a w 2001 roku. Jej celem jest zwiększenie dostępności dzieł, zwłaszcza udostępnianych on-line. Internet daje nowe możliwości dystrybucji, dzielenia się i ponownego wykorzystywania twórczych treści. Wiele z tych treści jest chronionych przez prawo autorskie. Prawo chroni dzieło od momentu jego powstania, przyznając twórcy wyłączne prawo do udzielania zezwolenia na kopiowanie, tłumaczenie, publiczne przedstawienie i nagrywanie. Creative Commons daje autorom, artystom, muzykom i innym twórcom łatwy sposób na określenie w jaki sposób ich dzieła mają być dostępne i pod jakimi warunkami, użytkownikom zaś łatwo identyfikowalne warunki, na których dzieło może zostać wykorzystane.

C R E A T I V E  C O M M O N S  (C C)  wykorzystuje łatwe do zrozumienia licencje oraz logo, które pozwala użytkownikom rozpoznać dzieło udostępniane na licencji CC. Wersje elektroniczne licencji zawierają metadane, w postaci umożliwiającej odczyt komputerowy, opisujące licencję oraz umożliwiające internetowym wyszukiwarkom i innym narzędziom służącym do wyszukiwania, odszukanie utworów udostępnianych na licencji CC.

W jaki sposób działają licencje Creative Commons?

C R E A T I V E  C O M M O N S  proponuje zestaw dobrowolnych, elastycznych licencji, które autor czy artysta może dobierać w zależności od tego jaki zakres ochrony i wolności korzystania z dzieła chciałby mieć. Licencje te czerpią z tradycyjnego rozumienia prawa autorskiego, wyrażającego się w zasadzie „wszystkie prawa zastrzeżone” , jednakże pozwalają na szersze spektrum praw od „pewne prawa zastrzeżone” do „żadne prawa nie są zastrzeżone”, jeśli dzieło ma od razu trafić do domeny publicznej.
Każda z licencji zawiera zestaw pewnych podstawowych praw oraz kilka warunków dodatkowych, które mogą wybrać twórcy w zależności od tego, w jaki sposób chcą udostępniać swoje dzieło.

Cztery podstawowe warunki licencji CC to:

Logo warunku Uznanie AutrostwaUznanie autorstwa. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne pod warunkiem, że zostanie przywołane nazwisko autora pierwowzoru.
Logo warunku Użycie NiekomercyjneUżycie niekomercyjne. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie do celów niekomercyjnych.
Logo warunku Na Tych Samych WarunkachNa tych samych warunkach. Wolno rozprowadzać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
Logo warunku Bez utwaorów ZależnychBez utworów zależnych. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór jedynie w jego oryginalnej postaci – tworzenie utworów zależnych nie jest dozwolone.

W rezultacie mamy 6 podstawowych typów licencji oraz kilka dodatkowych, stosowanych w specjalnych okolicznościach, np. sampling [użycie fragmentu wcześniej dokonanego nagrania muzycznego (zwanego samplem jako elementu tworzonego utworu przy użyciu specjalnego instrumentu zwanego samplerem (lub komputera).  Każda z licencji posiada trzy wersje:

  • „Commons Deed”, która w prosty sposób wyjaśnia co jest dozwolone na gruncie licencj oraz wykorzystuje łatwe do rozpoznawania symbole;
  • Legal Code” (tekst prawny) skierowany do prawników pełny tekst licencji;
  • wersja w postaci umożliwiającej odczyt komputerowy, zawierająca metadane RDF/XML, opisujące licencję, oraz umożliwiające internetowym wyszukiwarkom odszukanie utworów udostępnianych na licencji CC.

Licencje CREATIVE COMMONS

  • Uznanie autorstwa 4.0  – Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie pod warunkiem oznaczenia autorstwa. Jest to licencja gwarantująca najszersze swobody licencjobiorcy.
  • Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0  – Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie utworu tak długo, jak tylko na utwory zależne będzie udzielana taka sama licencja. Jest to licencja używana przez Wikipedię i jej siostrzane projekty.
  • Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0 – Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie, remiksowanie, rozprowadzanie, przedstawienie i wykonywanie utwóru jedynie w celach niekomercyjnych. Warunek ten nie obejmuje jednak utworów zależnych (mogą zostać objęte inną licencją).
  • Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Polska – Ta licencja zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu zarówno w celach komercyjnych i niekomercyjnych, pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych).
  • Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 – Licencja ta pozwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz tak długo jak utwory zależne będą również obejmowane tą samą licencją.
  • Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska – Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych). Jest to najbardziej restrykycyjna z licencji.

Pomocne linki